🍇 तुती / शहतूत (Mulberry) 

🌱 परिचय (Introduction)
तुती किंवा शहतूत हे एक अति उपयोगी फळझाड आहे, ज्याचे गोडसर, रसभरित फळ थेट खाण्यासाठी तसेच जॅम, ज्यूस आणि सुकवण्यासाठी वापरले जाते. याला थोडे थंड व उष्णकटिबंधीय हवामान दोन्ही चालते. महाराष्ट्रातही त्याची लागवड यशस्वीरीत्या होते.

🧬 वैशिष्ट्ये (Key Features)
झाडाची उंची: 10–15 फूट
फळधारणा सुरू: 1.5–2 वर्षांपासून
फळ: गडद जांभळ्या ते काळसर रंगाचे, लांबट आकाराचे
चव: मधुर, सौम्य आंबटसर गोड
उत्पादन: 15–25 किलो प्रति झाड प्रतिवर्ष
उपयोग: थेट खाण्यासाठी, जॅम, सिरप, ड्रायफ्रूट, औषधांमध्ये उपयोग

🌾 लागवड माहिती (Planting Details)
हंगाम: जून–ऑगस्ट
अंतर: 10 x 10 फूट
माती: चांगली निचरा होणारी, सेंद्रिय घटक असलेली काळी किंवा गाळयुक्त माती
सिंचन: दर 5–7 दिवसांनी
खड्ड्याचे माप: 2.5 फूट x 2.5 फूट x 2.5 फूट

🌿 सेंद्रिय खत व वाढीचे टॉनिक (Organic Fertilizer & Tonic)
✅ Durga Bhusudharak
प्रति झाड 10–15 किलो, दर सहा महिन्यांनी
मुळांना पोषण, फळधारणा व झाडाच्या वाढीस चालना
 

💰 व्यावसायिक महत्त्व (Commercial Importance)
मागणी: आरोग्यदायी फळ म्हणून बाजारात चांगली मागणी
विक्री: स्थानिक बाजारपेठ, प्रक्रिया उद्योग (जॅम/सिरप), सुकवलेले फळ
नफा: कमी खर्चात चांगला परतावा, जलद फळधारणा