🌿 पपनस (Papanas / Custard Apple) 

🌱 परिचय (Introduction)
कोकणातील करवंद हे स्थानिक, झाडीव फळ आहे. याचा उपयोग मुख्यतः लोणचं, काढा आणि पारंपरिक औषधीय पदार्थांमध्ये होतो. फळ लहानसर, लालसर किंवा गडद लाल रंगाचे असून त्याची चव थोडीशी आंबटसर व तिखटसर असते.

🧬 वैशिष्ट्ये (Key Features)
झाडाची उंची: 1.5–2.5 मीटर
फळधारणा सुरू: 2–3 वर्षांत
फळाचा आकार: लहान ते मध्यम, अंडाकृती
फळाचा रंग: लालसर ते गडद लाल
चव: थोडीशी आंबटसर व तिखटसर
उपयोग: लोणचं, काढा, औषधीय उपयोग

🌾 लागवड माहिती (Planting Details)
हंगाम: जून–जुलै
अंतर: 3 x 3 मीटर
माती: सुपीक, चांगल्या निचरट्‍या मातीला प्राधान्य
सिंचन: नियमित
खड्ड्याचे माप: 1.5 फूट x 1.5 फूट x 1.5 फूट

🌿 सेंद्रिय खत व वाढीचे टॉनिक (Organic Fertilizer & Tonic)
✅ Durga Bhusudharak
झाडाभोवती 8–10 किलो दर सहा महिन्यांनी
 

💰 व्यावसायिक महत्त्व (Commercial Importance)
मागणी: पारंपरिक आणि औषधीय वापरामुळे वाढती मागणी
विक्री: स्थानिक बाजारपेठ आणि औषधीय उद्योगात
नफा: कमी गुंतवणुकीत चांगला परतावा